اصل اشتغال (یا احتیاط) از مباحث عمدة اصولی در بخش اصول علمیه است و در حالتی جریان می یابد که مکلف به اصل تکلیف الزامی یقین دارد اما در مورد مکلّف به (آنچه بدان تکلیف شده) دچار شک شده است. این اصل عملی با این وضوح و به گونة تفکیک شده از اصاله الحظر در کتب اصولیان متقدم به چشم نمی خورد. مقالة حاضر مطلب را از نخستین کتاب اصولی تألیف شده در شیعه (که در آن نشانی از این اصل به چشم نمی خورد) پی می گیرد...

از آنجا که در مبنای تعریف واجب نفسی و واجب غیری اختلاف نظر وجود دارد، اصولیان در صدد برآمده اند تا تصویری را برای تصحیح واجب نفسی و واجب غیری ارائه دهند. مهم ترین دیدگاه های مطرح در این زمینه عبارتند از: واجب غیری به خاطر غیرواجب شده است؛ غرض از واجب غیری، رسیدن به واجب دیگری است؛ بر واجب غیری، عنوان حسن منطبق نیست؛ در واجب غیری، فعل، مراد بالذات نیست؛ ملاک، عالم اثبات و بیان شارع است نه عالم ث...

تحقیق حاضر به بررسی تأثیر تورم و قطع ارتباط و مناسبات سیاسی با کشور عربستان بر فریضة حج می‌پردازد. با توجه به اینکه در زمان حاضر، در کشور ما تشرف به حج از طریق نام­نویسی و قرار گرفتن در نوبت اعزام و گذشت زمان نسبتاً طولانی صورت می‌گیرد، چنانچه نام نویسی جهت اعزام را، همانند سفر از مقدمات وجودی حج به حساب آوریم، رویداد تورم و افزایش هزینة حج، مانع از وجوب نام نویسی نیست، همانطورکه وقوع این رویداد...

افراد مکلفی که زنده هستند و توان و قدرت انجام حج را دارند، باید خودشان به صورت مباشر مناسک حج را به جا آورند و گرفتن نایب برای آنان جایز نیست. پس اگرکسی به نیابت از فرد مکلف زنده حج بگزارد، مجزی از وی نخواهد بود، مگر آن‌که مکلف به خاطر عارض شدن عذرهایی، قادر به انجام حج به نحو مباشر نباشد.

اصل یکصد و شصت و ششم قانون اساسی دادگاه ها را مکلف نموده است که آراء مستند و مستدل صادر نمایند و بند 4 ماده 296 قانون آیین دادرسی مدنی ـا تفضیل بیشتری دادرسان را مکلف به توجیه آراء خود نموده است.هدف این مقاله بیان فلسفه این حکم قانونگذاری،توجیه مبانی آن،چگونگی اجراء این حکم در دادگاه ها و ضمانت عدم رعایت آن است. در این مقاله سعی شده توجیه موضوعی و توجیه حکمی به طور جداگانه مورد بررسی و چگونگی ر...

این نوشته به بازخوانی و بررسی یکی از قواعد فقهی مهم اهل سنت با نام «معامله به نقیض مقصود فاسد» می پردازد.سخن اصلی طرفداران قاعده ی «معامله به نقیض مقصود فاسد» این است که اگر کسی قصد فاسدی داشته باشد و از راه احکام شرع، بخواهد از شرع سوء استفاده کند، شارع مقدس با نقیض قصد فاسد او با او برخورد می کند و دسته ای از تدبیرهای بازدارنده را برای مقابله با چنین افرادی در نظر گرفته است. برای نمونه و به ع...